Is elke Wijn uit Nederland ook een echte Nederlandse wijn?

De wijnvraag van Ingrid komt niet uit de lucht vallen. Ergens in de hoofdstad huist Chateau Amsterdam. De grootste urban winery van Europa maakt daar wijnen van geïmporteerde druiven. Is dat Nederlandse wijn? En hoe zit dat met een blend van Nederlandse en buitenlandse druiven? In de zoektocht naar een antwoord op de vraag wat nou precies een Nederlandse wijn is, klopten we aan bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Bestaat er een duidelijke definitie voor echte Nederlandse wijn? Welke wijnen verdienen die aanduiding wel en welke niet? Het antwoord is een beetje technisch, maar wel razend interessant!

Nico Schipper

De RVO kwam met douaneregelgeving op de proppen. Artikel 60 van het Europese douanewetboek bepaalt hoe we in de Europese Unie de oorsprong van goederen vaststellen. Als er bij de productie van bijvoorbeeld wijn maar één land betrokken is – van de teelt van de druiven tot en met de botteling van de flessen, kan daarover geen misverstand bestaan. Ingewikkelder is het als de druiven uit Italië komen en de vinificatie in Amsterdam plaatsvindt. Deze goederen “zijn van oorsprong uit het land of gebied waar de laatste ingrijpende, economisch verantwoorde verwerking of bewerking heeft plaatsgevonden.” Op die manier maak je van Italiaanse druiven door die laatste belangrijke actie wettelijk gezien een wijn uit Nederland.

Expliciet vermelden

Daar voegt de RVO wel iets aan toe. Druiven zijn het primaire ingrediënt van wijn. De Europese regels (artikel 26) voor het bepalen van de herkomst bepalen dat op het etiket expliciet vermeld moet worden als de wijn weliswaar in Nederland is gemaakt, maar de druiven uit bijvoorbeeld Italië komen. De consument moet in één oogopslag kunnen zien dat het land van oorsprong verschilt van de plaats van herkomst van het primaire ingrediënt. Chateau Amsterdam maakt wijn uit Nederland (oorsprong) van 100% buitenlandse druiven (herkomst). De kneep zit ‘m in het verschil tussen oorsprong en herkomst. Chateau Amsterdam maakt géén Nederlandse wijn. Maar hoe zit dat met wijnen waarin de wijnmakers Nederlandse en buitenlandse druiven blenden?

Herkomst

Dat doet bijvoorbeeld de wijnmaker van Wijngaard Zonnestraal. Het domein in Hilversum teelt druiven in het Gooi en importeert druiven uit Zuid-Europa. De wijnmaker blendt de druiven uit binnen- en buitenland tot rode en witte wijnen. Het etiket spreekt van Rode wijn uit Nederland en Witte wijn uit Nederland. De Amsterdam Winery bottelde de wijn. De oorsprong is dus Nederland, maar de herkomst niet. Dat verklapt het etiket met de verplichte vermelding European Union Wine. Wijngaard Zonnestraal maakt géén Nederlandse blends en géén Nederlandse wijn. Daar is niks mis mee. Het is een andere aanpak die ook resulteert in mooie wijnen. Harold Hamersma noemt het visitekaartjes voor de Nederlandse wijnbouw.

Beschermde Nederlandse wijn

Daarmee slaat Hamersma de plank toch wel een beetje mis. Visitekaartjes voor de Nederlandse wijnbouw is de echte Nederlandse wijn waarvan de herkomst beschermd is met een kwaliteitskeurmerk. Dat zijn in Nederland de Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) en de Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB). Belangrijke voorwaarde voor het voeren van zo’n provinciaal of regionaal kwaliteitskeurmerk is dat alle druiven uit Nederland komen, tenminste 85% uit het beschreven gebied en maximaal 15% eventueel uit de rest van Nederland. Dat is niet zonder reden.

Regels voor wijnetiket

Pas als een wijn het Nederlandse terroir van bodem, klimaat, ligging en druivenras weerspiegelt kun je met recht spreken over een Nederlandse wijn. Dat terroir bezorgt de Nederlandse wijnen hun onderscheidende karakteristieke kenmerken. In een blend met buitenlandse invloeden gaan die verloren. Die maakt een wijn onherkenbaar. Zo’n wijn kan overal vandaan komen. Nederlandse wijn is uniek, evenals wijn uit Australië of Spanje. Dat heeft te maken met het terroir. Daarom zijn de Regels voor een Wijnetiket van de RVO zijn kraakhelder. Alleen een wijn van druiven uit Nederland verdient de aanduiding Nederlandse wijn. Dat moet je als consument meteen kunnen zien.

Transparantie

Anders is dat bij wijnen van buitenlandse druiven. Dat mag je een “wijn verkregen in Nederland uit in (lidstaat) genoemde druiven” noemen. Verreweg de meeste Nederlandse wijnmakers produceren pure en herkenbare Nederlandse wijnen. Jaar in, jaar uit. Soms moet een wijnmaker bij een slechte oogst voor de inkoop van buitenlandse druiven kiezen om toch voldoende wijn te kunnen produceren. Hij kan dan geen aanspraak maken op een BGA- of BOB-vermelding. Het is geen echte Nederlandse wijn. Met die keuze is natuurlijk helemaal niks mis, maar het komt aan op transparantie. Vertel het eerlijke verhaal in je marketing en op je etiket.

Uit alle inzendingen voor de Wijnvraag van de Maand kozen we deze keer de vraag van Ingrid. Zij verdient hiermee een fles Nederlandse wijn of het boek Wijnroutes Nederland & België. Heb je ook een vraag voor ons team van experts? Je kunt onderstaand contactformulier gebruiken om doorlopend vragen in te sturen. Als we de volgende keer jouw vraag selecteren verdien je ook zo’n fraai boek of mooie fles.

Hoofdredacteur

Nico Schipper

Nico Schipper is initiatiefnemer en hoofdredacteur van Nederlandse Wijn Gids. Hij is senior woordvoerder van een grote zorginstelling en heeft een passie voor Nederlandse wijn.

Nico kent de wereld van communicatie en journalistiek van binnenuit. Hij volgde een paar wijnopleidingen en masterclasses over (Nederlandse) wijn. Dat inspireerde hem om het online domein van Nederlandse wijn op te zetten. Hij is vinoloog in opleiding aan de Wijnacademie.EKwT