Druivenoogst 2024 is akelig klein in volume en groot in kwaliteit

De druivenoogst is in volle gang. Het begon al in de eerste week van september en gaat nog steeds door. De solaris oogst je nu eenmaal eerder dan de viognier. Dit jaar zorgen de extreme grillen van het nieuwe klimaat overal in Nederland voor een kleine oogst, soms tot amper 20% van een doorsnee wijnjaar. Toch is er verspreid over het hele land sprake van opvallende verschillen. Het lijkt erop dat met name wijnboeren in het diepe zuiden en hoge noorden de dupe zijn van het extreme weer. Ondanks alle tegenvallers is er óók goed nieuws.

Wat is de verklaring voor de kleine druivenoogst? Naast de late en matige vorst in april was het weer tijdens de bloeiperiode beroerd. Regen en wind zorgden voor veel misbloei. Daar komt de natte zomer nog bovenop. Op 1 augustus rekende Jules Nijst voor hoeveel water er in Zuid-Limburg naar beneden kwam. “De laatste 12 maanden is er al 1200 liter regen per vierkante meter gevallen. Dat is 400 liter meer dan gemiddeld”.  Daar moet een wijnboer op inspelen. “Het lukt nog steeds om het gewas redelijk gezond te houden. Met kunst- en vliegwerk. Maar goed, het lukt.”

Armzalige trosjes

De eerste tegenvaller van 2024 was de nachtvorst in april. Vooral in Zuid-Limburg zorgde die koude overval voor een ravage in de wijngaarden. In mei leek het er even op dat de schade toch nog meeviel. “Maar al die regen tijdens de bloeiperiode heeft niet geholpen”, aldus Jules. Een deel van zijn domein is zo zwaar getroffen dat hij de armzalige trosjes liet hangen. “Het loont de moeite niet om ze te plukken.” Er bleef pakweg 20% over om te oogsten. Dat doet pijn. Even verderop, bij de Apostelhoeve, ziet het plaatje er heel anders uit. Daar is het verlies ongeveer 20%.

Meer smaak

Wat is de verklaring voor dat opvallende verschil? “Ondanks het moeilijke jaar heeft onze ideale ligging in het Jekerdal ervoor gezorgd dat de druiven in uitstekende conditie zijn gebleven. Dat is een goed teken voor de jaargang 2024. Wat ons nog enthousiaster maakt, zijn de eerste sappen die prachtige aroma’s onthullen.” Dat is meteen het goede nieuws van 2024. De kleine druivenoogst zorgt voor meer concentratie, meer smaak. Minder kwantiteit staat voor meer kwaliteit. Dat onderstreept ook Simon Somers uit Drenthe. “We verwachten slechts 15 tot 35% van de gebruikelijke hoeveelheid te oogsten.”

Biologische wijngaard

“Maar het suikergehalte belooft wel hoog te worden en minder bessen per stok betekent meer smaak. Dat dan weer wel.” Simon ziet in zijn biologische wijngaard dat nieuwe en resistente druivenrassen anders reageren op het extreme weer dan klassieke rassen. “De meeste rassen die wij verbouwen zijn resistent tegen valse meeldauw. De frühburgunder is dat niet.” De stokken van de klassieker verloren bijna al hun blad en er bleven alleen wat armetierige druiventrosjes over. “Zonder bladeren geen druiven.” Maar ook de andere rassen hadden het zwaar in het hoge noorden.

Egaal rijp

Elma Middel runt haar wijngaard op een steenworp afstand van de Waddenzee. Haar oogst is zo’n 30% kleiner dan in voorgaande jaren. “Gelukkig hoef ik nog geen nee te verkopen, want ik heb nog flessen over van vorig jaar.” De solaris heeft het slecht gedaan. “Dit wil je niet als wijnmaker. Je wil volle trossen en niet dit.” Het opvallende is dat de solaris het op andere plaatsen in het land juist goed deed, zoals in de Achterhoek en Twente. Gerhard Ensing uit Winterswijk is dik tevreden. “Heel mooi egaal rijp. Dat zie ik vaak anders.”

Goede kwaliteit

Dat geldt ook voor de Wijnmakers in Overijssel. “2024 is een uitdagend jaar, maar de solaris vaart er wel bij.” De opvallende regionale verschillen bij de solaris zijn exemplarisch voor de hele druivenoogst. Overal is de oogst kleiner, maar met uitzondering van het diepe zuiden en het hoge noorden zijn veel wijnboeren niet ontevreden. “De oogst is dit jaar minder groot dan in andere jaren, maar de kwaliteit van de druiven is goed.” De regent moest hier en daar eerder worden binnengehaald. “Regen zorgt ervoor dat de druif in de laatste fase van de rijping openbarst, waarna hij wordt aangetast door schimmel.”

Niet duurder

Niets is zo veranderlijk als het weer. Een wijnboer weet daar alles van. Hij is van het weer afhankelijk en dealt ermee. “Je moet als wijnboer een optimistische inslag hebben, anders kun je er beter niet aan beginnen”, zegt Jules Nijst. Vergelijkbare geluiden klinken ook in het hoge noorden. “We gaan stug door”, aldus Simon Somers. “Het is niet anders. Hier moeten we het nu mee doen. Volgende jaar gaan we weer voor een topoogst.” Mathieu Hulst van de Apostelhoeve verwacht niet dat de wijnen door de kleine oogst volgend jaar duurder worden. “Omdat wij hier schade hebben, kunnen we niet zomaar de helft bovenop de prijs doen. Dan prijs je jezelf de markt uit.”