Ligging
De ligging van een wijngaard kan zomaar een belangrijk deel van het terroir zijn. De omstandigheden op een specifieke locatie verschillen soms nogal van het algemene klimaat. Neem het klimaat in de Eifel en de Hunsrück. Dat is aan de frisse kant. Maar op de zuidelijke hellingen langs de Moezel zijn de temperaturen soms vergelijkbaar met die van Zuid-Frankrijk. Die hellingen liggen beschut. Het is een mooi voorbeeld van een microklimaat.
Een wijnboer met zo’n bijzonder microklimaat treft het. Het levert hem de zonuren en de warmte op die voor de rijping van zijn druiven nodig is. Daar kunnen ook in Nederland hellingen bij helpen. De ochtendzon pakt het best uit voor de druiven. Dan is de fotosynthese het sterkst. Een wijnboer plant zijn wijnstokken dus bij voorkeur op een zuid-oostelijke helling. Het is mooi meegenomen dat hellingen niet te nat zijn, omdat het water naar beneden loopt.
Hoogteverschillen
Het grootste deel van Nederland is zo vlak als een biljartlaken. Bovendien is de hoeveelheid ruimte schaars. Er zijn maar weinig wijnboeren die het voor het kiezen hebben. Daar komt bij dat een helling óók nadelen heeft. Koude lucht zakt naar beneden. In het voorjaar en het najaar is er daarom onderaan de helling een verhoogde kans op nachtvorst. Vooral in de vroege ochtend. Dat risico bestaat zelfs al in wijngaarden waar het hoogteverschil maar 30 of 40 centimeter is.
Wijnwandelingen
Een leuk en praktisch gidsje met 10 wandelingen langs Nederlandse wijngaarden. De auteurs hebben verstand van wijn en van wandelingen. Mariëlla Beukers is vinoloog, wijnschrijver en historicus. Ze schreef het boek ‘Wijn van eigen bodem’. Wanda Catsman is wandelaar. Ze is vooral bekend door haar wandelblog ‘Wanda Wandelt’. “Waarom nog naar Frankrijk?” vroegen de twee zich af. En ze schreven dit wandelgidsje.
Met dit gidsje wandel je niet alleen langs wijngaarden. Soms ga je er ook dwars doorheen. Mariëlla vertelt je dan meer over de druivenrassen en de wijnen die daarvan gemaakt worden. Wanda weet de mooiste paadjes en panorama’s te vinden. En voor de liefhebbers heeft het duo altijd wel een tip voor een leuk terrasje. In een wijngaard of dicht in de buurt. Na een stevige wandeling smaakt die Nederlandse wijn nog beter.
Natuurlijk wandel je met deze gids niet langs alle Nederlandse wijngaarden. Er is een selectie gemaakt. Daarbij is gekeken naar de kwaliteit van de wijn en de omgeving. Er zijn wijngaarden in een prachtige wandelomgeving die niet aan bod komen. Dat is niet anders. Niemand weerhoud je om zelf op ontdekkingstocht te gaan. Dit gidsje helpt je alvast goed op weg.
‘De mooiste wijnwandelingen van Nederland’ is verkrijgbaar in de boekhandel. Prijs: € 16,95.
Laag
De vuistregel is dat wijngaarden in noordelijke wijnregio’s een zo laag mogelijke ligging hebben. De gemiddelde temperatuur daalt bij elke 100 meter hoger ongeveer 0,5°C. Dat zie je niet terug in de gemiddelde temperatuur in Zuid-Limburg, waar de heuvels zorgen voor een glooiend landschap. Dat komt omdat ook allerlei lokale factoren invloed hebben op de temperatuur. De hoogteverschillen in Nederland zijn zo klein dat het effect van de hoogte alléén maar heel beperkt is.
Wind en water
Er staat in Nederland vaak een stevige wind. Dat komt doordat ons land aan zee ligt. Bossen in de buurt van wijngaarden kunnen bescherming bieden tegen koude wind. Heuvels kunnen ook bescherming bieden. Harde winden kunnen wijnstokken die net uitlopen beschadigen. Een oplossing is de aanleg van hagen of windsingels. Nadeel van de beschutting is dat de kans op nachtvorst weer groter is. Ook kan de luchtvochtigheid en daarmee het risico op schimmels toenemen.
Nachtvorst
Het water van de zee en ook van een meer of rivieren reguleert de temperatuur. Bij afkoeling geeft het water warmte af om wijnstokken te beschermen tegen de kou. Er zijn wijngaarden die experimenteren met het graven van een sloot, om het risico op nachtvorst te verkleinen. Het water van de zee zorgt aan de andere kant ook voor koele lucht als de temperatuur in de zomer oploopt tot tropische waarden.
Microklimaat
De ligging van een wijngaard is belangrijk. In het algemeen is daar echter weinig over te zeggen. Een microklimaat wordt bepaald door heel specifieke omgevingsfactoren. Die zijn overal anders. Als je het voor het kiezen hebt, is het wel verstandig om daar onderzoek naar te doen. Wijnstokken op een geschikte bodem staan dichter op elkaar dan op een kurkdroge bodem, die amper vocht vasthoudt. De opbrengst per hectare is op een geschikte bodem dus ook hoger.