Zet de revolutie van AI de wijnbouw op z’n kop?

Wat hebben wijn en artificial intelligence (AI) met elkaar te maken? Op het eerste gezicht niet zoveel, denk je. Die twee staan mijlenver bij elkaar vandaan. Vergeet het maar. Niets is minder waar. Ik neem je mee naar een mogelijk toekomstscenario voor wijnbouw in Nederland. Daarin ondersteunt kunstmatige intelligentie de wijnboer bij het nemen van beslissingen in z’n bedrijf, zowel bij het beheer van de wijngaard als in de marketing. 

Bas Huisman

Om te beginnen moeten we even omschrijven wat we precies onder AI verstaan. Het is de afkorting van twee Engelse woorden, die in goed Nederlands staan voor kunstmatige intelligentie. AI is de verzamelnaam voor algoritmes en methoden die taken uitvoeren waarvan altijd werd gedacht dat er menselijke intelligentie voor nodig was. Niet dus. Dat biedt eindeloos veel mogelijkheden als je maar weet hoe het werkt en het goed inzet.

Er zijn veel onderzoekers bezig om te bekijken hoe AI kan ondersteunen in de wijngaard. Dan moet je niet meteen denken aan robots of drones die menselijke taken uit handen nemen, maar bijvoorbeeld wel aan weerpalen. Deze instrumenten monitoren continu de ziektedruk en geven aan hoe je daar als wijnboer op in kan spelen. Dat is een techniek die nu al bestaat en steeds verfijnder en accurater wordt. Op de Reestlandhoeve werken wij hier al een aantal jaren mee.

Daarnaast komen er cameratechnieken op de markt. Deze apparaten kun je bevestigen aan je trekker. Als je met de trekker in de wijngaard werkt, kun je momentopnamen maken. Deze beelden kun je analyseren met behulp van AI. Uit de analyse blijkt bijvoorbeeld hoeveel trossen er gemiddeld aan een plant hangen, maar ook welke ziekten er in de plant huizen. En in welk stadium die ziekten zich bevinden. Ook kan de analyse uitwijzen dat er snoeifouten zijn gemaakt.

Deze technieken geven de wijnboer essentiële informatie. Hij kan zijn werkprocessen optimaliseren en nog verfijnder werken. Daardoor wordt de uiteindelijke kwaliteit van de druiven nog beter. En laat dat nou net de basis zijn van het maken van goede wijn. Na de oogst begint het vinificatieproces in de wijnmakerij. Ook daarbij kan AI ondersteunen. Onderzoekers slaagden er al in om 12 jaargangen Bordeauxwijnen te analyseren met behulp van AI.

Kunstmatige intelligentie kan chemische profielen herkennen en onderscheiden. Koppel je deze chemische profielen vervolgens aan de ‘beste’ jaren dan is het mogelijk om het rijpingspotentieel te voorspellen. Maar ook wanneer je deze data koppelt aan de verkoopcijfers dan is het mogelijk om het proces in de wijnmakerij te sturen. Zo maak je uiteindelijk een optimale wijn waar wijnkopers zeker voor terugkomen. Het gaat allemaal wel erg ver. Het is de vraag of je dit moet willen. 

De charme van het wijnmaken is namelijk ver te zoeken. Maar technisch gezien komen deze mogelijkheden er aan. Wij zien welke toepassingen je alledaags kan inzetten. AI kan ondersteunen bij de klantenservice, het schrijven van blogs, het posten van berichten op sociale media en het kan zelfs een deel van de boekhouding overnemen. Veel ondernemers maken daar nu al gebruik van. Het levert een enorme tijdwinst op. En die tijd kunnen we goed gebruiken in ons bedrijf.

Het gebruik van AI wordt ons ook steeds makkelijker gemaakt. Er verandert van alles en nog wat in de wereld, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat en regelgeving. Dat AI daarin een grote rol speelt is duidelijk. In welke mate een wijnboer gebruik maakt van die technische ondersteuning is de vraag. Op de Reestlandhoeve experimenteren we al meerdere jaren met kunstmatige intelligentie. We staan open voor nieuwe experimenten.

Het is interessant om te zien hoe snel de ontwikkeling gaat en te testen waar we wel of geen gebruik van willen maken. Op dit moment zien wij AI nog als een hulpmiddel, een ondersteunende collega die je advies en inzicht geeft. Of we vervolgens iets met dat advies doen is natuurlijk aan ons. Gaat AI alles uit handen nemen? Op dit moment niet, maar wat de toekomst brengt is onzeker. Het is een (r)evolutie die wij zeker blijven volgen.

Auteur

Bas Huisman

Bas Huisman (25) is mede-eigenaar van De Reestlandhoeve, een wijngoed met zorghoeve in Overijssel. Hij studeerde Commerciële Economie aan de Hanze Hogeschool in Groningen.

Bas is opgegroeid op het familiebedrijf van zijn ouders, die in 2003 van melkvee overstapten op wijnbouw. Inmiddels is het hele gezin werkzaam binnen de Reestlandhoeve: John, Wilma, Bas en zus Lynn.
Naast het werk in het familiebedrijf zet Bas zich in voor het vermarkten van streekproducten. Hij is voorzitter van Proef Oost, een vereniging van streekproducenten in Overijssel. Doel van de vereniging is de ontvangst van gasten op de bedrijven en vergroting van de afzet bij (semi-)overheden en bedrijven.

Bas schrijft columns over de belevenissen en ontdekkingen van de nieuwe generatie wijnboeren.