Zonnigste zomer ooit zorgt voor een vroege oogst en misschien meer…

De zomer van 2022 breekt het record van 1976. Dat maakte het KNMI gisteren bekend. Het is de zonnigste zomer sinds de start van de metingen. Dat zorgt voor een vroege wijnoogst. In het hele land. Er zijn wijnboeren die schatten dat de oogst van 2022 maar liefst 3 tot 4 weken eerder is dan in 2021. Hier en daar in het oosten en zuiden van het land start de oogst deze week. Half september rukken de plukkers overal uit. Zoals het er nu uitziet zal de kwaliteit prima zijn en het volume misschien wel vergelijkbaar met dat van 2018. De wijnboeren halen als eerste de solaris naar binnen. Die is als eerste rijp.

Een goede timing van de oogst is belangrijk voor de kwaliteit van de wijn. Dat zorgt bij de ene wijnboer voor gezonde spanning en bij de andere voor stress. Wanneer zijn de druiven rijp? Licht en warmte zetten water en koolstofdioxide om in suiker. Het gaat erom dat een druif voldoende suikers opbouwt. Dat duurt vanaf de bloei en bevruchting pakweg 100 tot 125 dagen. Elk jaar is dat anders. Niet is zo veranderlijk als het weer. Met een refractometer kan een wijnboer heel precies het suikergehalte in de druif in graden oechsle bepalen. Dat is een belangrijk hulpmiddel bij het bepalen van het ideale oogstmoment.

Fenolische rijpheid

Het komt er nu op aan. Een goede wijnboer verstaat de kunst van het wachten. Hij zet de plukkers pas aan het werk als de druiven helemaal rijp zijn. Maar wanneer is dat? De goede balans tussen suikers en zuren noemen we fysiologische rijpheid. Maar niet alleen het sap in de druiven moet rijpen. Ook de pitten en de schil. Er is ook nog zoiets als fenolische rijpheid. Ervaren wijnboeren zien dat aan de kleur van de pitten. Of ze proeven het door lekker op de pitten te kauwen. Harde en groene aroma’s wijzen erop dat de pit nog niet rijp is. Grote wijndomeinen laten de fenologische rijpheid in een laboratorium meten.

Solaris

De solaris is als eerste rijp. Niet zo gek, want dat druivenras is speciaal ontwikkeld voor de verbouw in een koel en vochtig klimaat. De Franse wijnbouwdeskundige Pierre Huglin ontwikkelde in 1978 een klimaatindex die een verband legt tussen de temperatuur en de rijping van druivenrassen. Op grond van het aantal dagen tussen 1 april en 30 september met een minimale temperatuur van 10°C in combinatie met het aantal zonuren in de geografische regio komt de index tot Huglin Indices (HI). De solaris rijpt bij waarden tussen de 1400-1500 HI. Dat geldt ook voor de cabernet cortis en marechal foch. Beneden de grote rivieren komen de waarden na de zonnigste zomer nu al ruim boven de 1500 uit.

Hogere waarden

Voor andere nieuwe druivenrassen zijn hogere waarden nodig om te rijpen, zoals bijvoorbeeld cabernet cantor, regent, rondo (1500-1600)  johanniter en souvignier gris (1600-1700). Klassieke rassen op eigen bodem hebben over het algemeen nog wat hogere waarden nodig, maar het verschil is niet zo groot als je misschien zou denken: dornfelder, müller-thurgau (1500-1600), gamay, gewürztraminer, pinot gris, zweigelt (1600-1700), chardonnay, pinot noir, riesling en sauvignon blanc (1700-1800). Wijnboeren in Zuid-Limburg die het aandurfden om chenin blanc, merlot en cabernet sauvignon (1800-1900) aan te planten, oogsten meestal kleinere volumes.

Fingers crossed!

Wijndomein Heerenhuys d’r Pley wacht nog op de eerste oogst van de jonge aanplant chenin blanc. Domein Aldenborgh, Landgoed Overst en Wijndomein Mergelsberg verbouwen cabernet sauvignon en/of merlot. In topjaar 2018 beleefden ze een mooie oogst. Het ziet er na de zonnigste zomer ooit nu opnieuw goed uit. Maar er is geen wijnboer die zich rijk rekent voordat de oogst binnen is. Het komt er nu op aan. Een weersverandering kan nog roet in het eten gooien. Verder is het belangrijk dat de zon blijft schijnen en dat de nachttemperaturen boven de 10°C blijven om de druiven verder te laten rijpen. Fingers crossed!