Chardonnay

De genetische vingerafdruk van de chardonnay bewijst dat het een kruising is tussen de gouais blanc en pinot noir.  Evenals een heleboel andere druivenrassen met hun roots in het noordoosten van Frankrijk. Ze staat op de 5^e plaats van meest geteelde druiven ter wereld.  De chardonnay is populair. Onder wijndrinkers en onder wijnmakers. Hij past zich moeiteloos aan bijna elk terroir aan. Het is een makkelijke druif.

Synoniemen
De chardonnay heeft een waslijst aan alternatieve benamingen. Daar klinken de familieverbanden soms al in door. In de Elzas noemt men haar bijvoorbeeld pinot blanc chardonnay. Andere benamingen zijn auxerrois blanc, pinot de bourgogne en weissburgunder.

Herkomst
De roots van de chardonnay liggen waarschijnlijk in de Bourgogne. De naam verwijst naar een dorpje met 162 inwoners: Chardonnay, ergens tussen Beaune en Lyon. De grootste wijnen van deze druif komen uit de Bourgogne. De bekendste is Chablis. Dankzij het grote aanpassingsvermogen van de druif kom je hem niet alleen in Frankrijk tegen. In Noord- en Zuid-Amerika en in Australië en Zuid-Afrika doet hij het erg goed. De klimaatverschillen zorgen voor echter voor grote smaak- en stijlverschillen. De ene Chardonnay is de andere niet. De Nederlandse variant lijkt op die uit de Bourgogne.

De wijngaard

Er staat amper 10 hectare chardonnay in Nederland. Het zijn vooral wijngaarden in Limburg en Noord-Brabant waar je de druif tegenkomt. In het prille voorjaar krijgt hij al knoppen. Nachtvorst is dan een serieuze bedreiging. Het koele klimaat in Nederland levert een lichte en frisse Chardonnay op.

Oogst
De druif kan goed tegen kou en tegen warmte. Hij is vroeg rijp. In erg droge jaren heeft de hij soms moeite om rijp te worden. Er is dan wel voldoende suiker aanwezig, maar de druif is fenolisch nog niet rijp. Dat betekent dat de smaak nog onvoldoende is ontwikkeld. Het moment van de oogst schuift dan op.

De kelder

De Chardonnay is een droge en soms zoete wijn. Dat hangt van de keuze van de wijnmaker af. In een warm klimaat maakt de druif veel suikers aan. Die worden tijdens de gisting omgezet in alcohol. Een wijnmaker die de vergisting stopt vóórdat alle suikers zijn omgezet in alcohol kiest voor een zoete wijn. De droge Chardonnay is het meest populair. In koele klimaatzones is hij fris en fruitig en in warmere streken vol en boterzacht.

Rijping
De wijn van deze druif is uitermate geschikt voor rijping op houten vaten. Dat levert een vollere wijn met vanilletonen op. Het maakt de variaties in smaak nog groter. Een Nederlands voorbeeld is de houtgelagerde Chardonnay van Sint Catharinadal.

Mousserende wijn
De druif wordt ook gebruikt om Champagne te maken. Een blanc des blancs uit de Champagne bestaat voor 100% uit chardonnay. Maar meestal is een Champagne een blend van chardonnay met pinot meunier en/of pinot noir. Ook in Nederland gebruiken wijnmakers de druif voor het maken van mousserende wijnen. De Blanc de blancs van Wijnhuis Raarberg en de Dame van Holset van Domein Holset bevatten 100% chardonnay.

Het glas

Doordat hij over de hele wereld geteeld wordt, zijn de smaak- en stijlverschillen groot. In een koel klimaat heeft de wijn aroma’s van groene appel, citroen, meloen en peer. In warmere streken herken je vooral abrikoos, ananas, banaan en mango.

Smaak
De Nederlandse variant heeft de aroma’s die je ook tegenkomt in de Bourgogne. Het zijn de tonen die horen bij een koel klimaat. De wijn is wat lichter en heeft meer subtiel fruit. Kenmerkend voor Chardonnay is de botersmaak, hoewel die in wijnen uit warmere streken het sterkst naar voren komt. De wijn is een beetje vettig en de afdronk heeft een klein bittertje. Het alcoholpercentage is 12,5 tot 13,5%. Een goede Chardonnay kun je zeker 2 tot 5 jaar laten liggen. Een mousserende wijn kun je het beste maar binnen 1 of 2 jaar opdrinken.

Serveertemperatuur
Een Chardonnay drink je koel. Dan komt de wijn het meest tot zijn recht. Een fles zonder houtlagering serveer je op ongeveer 9°C en met houtlagering op ongeveer 12°C.  Hogere temperaturen maken de wijn log en zwaar.    

De combinatie

De Nederlandse Chardonnay zonder houtrijping is licht en fris. Hij past als aperitief goed bij lichtere kazen, zoals brie of camembert. Daarnaast doet hij het goed in combinatie met geitenkaas, kreeft of zalm. De houtgelagerde variant kun je serveren bij vleesgerechten met een stevige saus.  

De keuring

Een gemiddelde Chardonnay uit de Bourgogne zit in dezelfde prijsklasse als de Nederlandse variant. Dat is een goede reden om te kiezen voor een wijn uit Limburg of Noord-Brabant. De kwaliteit is prima.

Producenten
Mooie stille wijn: Sint Catharinadal (Oosterhout). Mooie mousserende wijn: Domein Holset (Lemiers), Wijnhuis Raarberg (Maastricht). Stille topwijn: De Wijngaardsberg (Ulestraten). Mousserende topwijn: Landgoed Heenwerf (Kruisland).