Er gaat niets boven Groningen. Letterlijk. Het is de meest noordelijke provincie van Nederland. De provincie Groningen is dun bevolkt. Meer dan een derde van de inwoners huist in de stad Groningen. De provincie is niet groot, maar het landschap is heel divers. Het noordoosten staat vol kapitale boerderijen en kleine arbeiderswoningen. Dat was ooit het domein van de herenboeren. Het zuidoosten is de streek van de veenkoloniën. Hier komen de fabrieksaardappelen vandaan. En dan is er ook nog het Westerkwartier. Het noorden is herkenbaar aan de wierden met hun kerkjes. Het zuiden door het coulisselandschap, dat lijkt op de Friese Wouden.
Groningen is trots op z’n streekproducten. Het zijn de vruchten van het land, het wad en het water: pittige mosterd, bitter bier, zilte zeekraal, droge wijn en broodjes van eigen graan. De provincie bungelt onderaan in de ING Toerisme Index. Het aantal toeristische overnachtingen stokt bij de 1,5 miljoen per jaar.
Beschermde Geografische Aanduiding
Groningen heeft een Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) voor wijn. Het specifieke terroir van de provincie geeft de wijnen een eigen karakter en smaak. De productievoorschriften van de BGA garanderen en beschermen dat. De grenzen van de BGA komen precies overeen met die van de provincie. Het productdossier van de BGA Groningen onderscheidt 5 wijncategorieën:
- Wijn
- Mousserende wijn
- Mousserende kwaliteitswijn
- Parelwijn
- Parelwijn waaraan koolzuurgas is toegevoegd
Kwaliteitseisen
Wijnen in deze categorieën mogen op het etiket de traditionele naam Landwijn of Beschermde Geografische Aanduiding voeren. Voorwaarde is dat de wijnen voldoen aan de kwaliteitseisen van de BGA. Dat betekent dat er alleen druiven mogen worden gebruikt die voorkomen op de provinciale lijst van 105 rassen. Het gaat om zowel klassieke als nieuwe rassen. De opbrengst per hectare mag voor witte druiven niet meer dan 90 hectoliter en voor blauwe druiven niet meer dan 75 hectoliter zijn. De witte wijnen uit Groningen zijn fris met vooral groene aroma’s. De rode hebben tonen van rood fruit en zijn vol fruitig. Het alcoholpercentage moet tenminste 6,5 % zijn.
Klimaat
Wat kunnen we zeggen over het terroir in Groningen? In vergelijking met andere provincies is het klimaat in Groningen iets kouder. De noordelijke ligging verklaart dat. Op het aantal zonuren en de hoeveelheid neerslag scoor de provincie gemiddeld. De afgelopen jaren was het in heel Nederland opvallend warmer en zonniger. Ook in Groningen. Die trend zet waarschijnlijk door. Het gemiddeld aantal zonuren kwam tussen 1991 en 2020 in verreweg in het oostelijke deel van de provincie uit op 1650-1700 uur. In het westelijke deel op 1700-1750 uur. In de laatste drie jaar was het aantal zonuren in heel Nederland opvallend hoog.
Temperatuur en neerslag
Sinds 1991 steeg de temperatuur in Groningen met 0,3 °C. De gemiddelde jaartemperatuur schommelt in de hele provincie tussen 9,6 en 9,9°C. Het verschil tussen de dag- en nacht temperatuur in september is 8,9°C. Het hele jaar door valt er elke maand tussen de 60 en 100 mm neerslag. Over totaal komt per jaar uit op 800 tot 850 mm. De gemiddelde luchtvochtigheid is 74-76%. Groningen ligt aan de waddenkust. Dat zorgt soms voor een stevige wind. In het najaar kan dat goed uitpakken. Dan droogt de wind de druiven. Dat voorkomt schimmels.
Bodem
De bodem van Groningen is een heikel onderwerp. Dat heeft alles te maken met de gaswinning (en de zoutwinning). De activiteiten in de bodem hebben grote schade veroorzaakt. Niet alleen materieel. Duizenden jaren geleden was een groot deel van Noord-Nederland een waddengebied. Dat verklaart dat de bodem in de brede strook langs de Groningse kust uit zompige zeeklei bestaat. Het landschap is vlak en open. De grond is bijzonder vruchtbaar. Prima voor grootschalige landbouw. De aardappels uit de Groninger klei zijn beroemd. In het zuidoosten van Groningen bestaat de bodem uit hoogveen, afgewisseld met leemachtig dekzand.
