Biologische wijnbouw zet je op het verkeerde been

De buurvrouw stevende met grote stappen op mij af, pen en papier in de hand. Ik zat op de trekker, klaar om de druivenstokken te bespuiten. Dat idee maakte haar boos. Ze vindt dat wij veel vaker spuiten dan nodig is en was van plan om mij dat voor eens en voor altijd goed duidelijk te maken. “Waarom werken jullie niet biologisch?” De buurvrouw gaat er van uit dat biologische teelt per definitie duurzaam is.

Mart Visscher

De term ‘biologisch’ zorgt in mijn beleving voor verwarring. Hij zet je op het verkeerde been. Binnen de biologische landbouw hanteert men een aantal basisprincipes die volgens mij haaks op elkaar staan. Een van die principes is het verbod op chemische bestrijdingsmiddelen. In de biologische wijnbouw mag je alleen gebruik maken van natuurlijke producten. Dat klinkt goed, maar wat betekent dat in de praktijk?

Om niet volledig afhankelijk te zijn van de resistentie van druivenrassen mag een biologische wijnboer een aantal biologische middelen gebruiken, zoals koper en zwavel. Het nadeel van deze producten is dat ze maar een korte werkingsperiode hebben. Daardoor moet er vaker gespoten worden. Dat betekent dat je vaker op je trekker zit, meer CO² uitstoot en meer bodemverdichting veroorzaakt.

Helaas staat dat haaks op andere basisprincipes, zoals de toepassing van de beste milieupraktijken en het behoud van natuurlijke hulpbronnen. Vaker spuiten is één ding, maar spuiten met koper vind ik ronduit kwalijk. Koper is een zwaar metaal dat zich ophoopt in de bodem en erg schadelijk is. Dat is de reden dat reguliere wijnboeren koper niet in mogen zetten als bestrijdingsmiddel, maar wel als gewasbeschermer.

Samen met een groep Duitse studenten was ik onlangs op bezoek bij het Europese Parlement in Brussel. Er lag een nieuw wetsvoorstel klaar om het spuiten van gewassen vóór 2035 met 50% te verminderen.. Het voorstel kreeg uiteindelijk geen meerderheid, zodat de teelt van chardonnay en riesling in Duitsland door kan gaan. Steun voor dit voorstel had die teelt onmogelijk gemaakt.

Ik sprak met een biologische champagnemaker in Duitsland. Hij had grote problemen met de wijnsteenstabiliteit in de wijn. Door een klein beetje CMC toevoegen, kun je de wijn stabiel maken. CMC is een wateroplosbaar middel, maar niet biologisch. Een andere optie is het terugkoelen van de wijn naar een temperatuur tussen de 4 en -4°C. Daarbij verbruik je enorm veel energie. Niet erg duurzaam.

De biologische wijnbouw brengt ons veel goeds, zoals de manier waarop we nu met de bodem omgaan. Een goede bodemstructuur zorgt voor een humus vasthoudende bodem. Dat is duurzaam, want we hoeven niet elk jaar weer te bemesten. Een ander voorbeeld is de mechanische aanpak van de onderstok tegen onkruid. Daardoor hoeven we niet meer met herbicide te spuiten.

Ik heb respect voor wijnbouwers die helemaal voor de biologische aanpak gaan, maar heb er moeite mee als het alleen maar om het EKO-keurmerk gaat. Dan is het een commercieel motief. Een mooi alternatief zijn gecertificeerde zegels die aangeven dat een bedrijf duurzaam opereert, zoals het Fair’n Green label. Een bedrijf dat zo’n label mag voerten, handelt met respect voor klimaat en milieu en sociaal rechtvaardig.

Door deze bredere kijk op de bedrijfsvoering krijgen consumenten een goed beeld van de omgang met biodiversiteit en duurzaamheid. De regels van biologische wijnbouw sporen niet altijd met wat goed is voor natuur en milieu. Probeer de goede dingen van biologische druiventeelt te omarmen en kijk met een kritische blik naar de rest. Duurzame wijnbouw is belangrijk. Daarmee voeg je echt iets toe op jouw kleine stukje grond.

Auteur

Mart Visscher

Mart Visscher (25) is mede-eigenaar van Wijngaard Hof van Twente en Neerlands Wijnmakerij. Hij studeerde af als Winzer aan de DLR Rheinland-Pfalz in Bad Kreuznach.

De kersverse wijnmaker groeide op tussen de wijnranken. Aan de Suetersweg in Bentelo begonnen zijn ouders bijna 25 jaar geleden de wijngaard Hof van Twente. Intussen runnen Ilse en Roelof Visscher het bedrijf samen met hun zoon. In Duitsland viel student Mart op. Hij werd met 15 anderen geselecteerd voor de strijd om de titel Beste wijnmaker van Duitsland.

Mart schrijft columns over de belevenissen en ontdekkingen van de nieuwe generatie wijnboeren.