Wat moet je met extreme weersomstandigheden?

Toen ik de afgelopen maanden diverse wijngaarden bezocht, zag ik wat de grillen van het veranderende klimaat aanrichten. De oogst zal fors kleiner zijn dan in voorgaande jaren. Dat diende zich in het voorjaar al aan. Vorst en hagel en een heleboel regen leiden tot een halvering van de oogst en soms kan de wijnboer zelfs helemaal niets binnenhalen. Wat zegt dat over het wijnjaar 2024? 

Bram van Iterson

In Zuid-Europese landen gedijen sommige druivenrassen door de klimatologische veranderingen niet meer. Door de opwarming van de aarde schuift de ‘wijngrens’ verder op naar het noorden. Wijngaarden in Denemarken, Engeland, Zweden en natuurlijk in Nederland bevestigen dat. De klimatologische veranderingen raken ons echter niet alleen in positieve zin. Dat is de les van 2024. Van natte winters, late nachtvorst, droge zomers en extreme en langdurige regenval word je niet vrolijk.

Wat kun je doen tegen de mogelijke extremen die de oogst bedreigen? Het televisieprogramma Focus schonk op donderdag 26 september 2024 aandacht aan de klimatologische omstandigheden, met name in Bordeaux. Ik vond dat heel informatief. In Bordeaux staat men andere druivenrassen toe. Deze rassen zijn meer hittebestendig. Het programma liet ook zien dat een wijndomein meer gewassen tussen de druivenstokken teelt. Daardoor nemen de biodiversiteit en de weerstand tegen ziekten toe.

Verder zag ik beschermingsdoeken, speciaal ontwikkeld tegen de hagel. De aanschaf van deze doeken zal een aardige duit kosten. De ontwikkeling ervan onderstreept dat ook toeleveranciers van de wijnbouwsector inspelen op het veranderende klimaat. De documentaire bracht op een informatieve manier in beeld op welke manieren wijnboeren en toeleveranciers omgaan met de huidige en toekomstige omstandigheden.

Wat ik er ook van opstak is dat monocultuur risicovol is. Met het aanplanten van verschillende druivenrassen in plaats van slechts één variëteit zie je de verschillende reacties op de weersomstandigheden. Het ene ras doet het onder bepaalde omstandigheden beter dan het andere. Met de teelt van meerdere rassen spreid je het risico. Zo is bij het ene ras de opbrengst in dezelfde omstandigheden tussen de 10 en 20%, terwijl die bij het andere wel 50 tot 60% is.

Veranderingen realiseer je natuurlijk niet van de ene op de andere dag, maar inmiddels worden minder succesvolle rassen bij diverse wijngaarden gerooid en vervangen door succesvollere. Nu de oogst volop aan de gang is, valt mij op dat de wijnboeren over de kwaliteit van de druiven meestal wel te spreken zijn. Dat maakt misschien nog iets goed van dit lastige jaar. Hier en daar ligt mogelijk nog iets uit 2023 in de (spreekwoordelijke) kelder. Om te verkopen. Ik hoop dat 2025 de wijngaardeniers beter gezind zal zijn!

Auteur

Bram van Iterson

Bram van Iterson is jurist en hogeschooldocent. Hij is daarnaast voorzitter van de Vereniging Nederlandse Wijn Producenten (VNWP), de branchevereniging van commerciële wijnboeren.

In zijn vrije tijd is Bram ook nog actief als lid van een gemeentelijke adviesraad voor het sociaal domein en voorzitter van een hogeschool beroepscommissie. De VNWP werd in 2016 opgericht, nadat het Productschap Wijn werd opgeheven. Bram schrijft zijn column op persoonlijke titel en verwoordt niet de visie van de VNWP, tenzij anders aangegeven.

Bram schrijft columns over zijn ervaringen met Nederlandse wijnbouw.